Zgnilec amerykański
Zgnilec amerykański jest jedyną chorobą pszczół ZWALCZANĄ Z URZĘDU. Powodowany jest przez bakterie Paenibacillus larvae. Zagrożeniem są jednak nie tylko same bakterie, ale również ich przetrwalniki, które pozostają w węzie i w ulu. Choroba atakuje larwy przyczyniając się do ich śmierci, poprzez wydzielane przez bakterie enzymy, trawiące zdrowe tkanki larw. Dorosłe pszczoły nie chorują, jednak przenoszą bakterie.
Przetrwalniki zgnilca są bardzo odporne - również na wysoką temperaturę. W związku z czym, zdecydowanie należy wymieniać plastry na nowe wyprodukowane z wosku wysterylizowanego. Unieszkodliwienie bakterii wywołujących chorobę, a zwłaszcza ich przetrwalników znajdujących się w produktach pszczelich pochodzących od chorych rodzin pszczelich może być przeprowadzane w autoklawie przy temperaturze 121°C, ciśnieniu 0,1 MPa w ciągu 30 minut. W warunkach domowych, bez autoklawu, takie wysterylizowanie wosku nie jest możliwe.
Należy założyć, że przetrwalniki zgnilca znajdują się we wszystkich pasiekach, jednak to, czy wystąpi choroba, zależy głównie od pszczelarza.
O metodach zapobiegania zgnilca oraz o metodach jego zwalczania, stanowi Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 11 lipca 2016 r. w sprawie zwalczania zgnilca amerykańskiego pszczół , którego część zapisów przedstawiam poniżej.
Jakie czynności wykonuje Powiatowy lekarz weterynarii, w przypadku stwierdzenia choroby w pasiece?
Powiatowy lekarz weterynarii, w przypadku stwierdzenia choroby w pasiece, wyznacza pasiekę jako ognisko choroby oraz:
1) stosuje środki, o których mowa w § 4 ust. 5 pkt 3 lit. A;
2) zakazuje pozyskiwania produktów pszczelich od rodzin pszczelich, w których stwierdzono chorobę;
3) nakazuje:
a) spalenie chorego pnia pszczelego po uprzednim zabiciu pszczół lub
b) spalenie chorej rodziny pszczelej i jej gniazda po uprzednim zabiciu pszczół, lub
c) przesiedlenie pszczół z chorej rodziny pszczelej oraz spalenie jej gniazda,
d) przeprowadzenie oczyszczania i odkażania:
– pozostałych po chorych rodzinach pszczelich uli, w przypadku gdy ule nie zostały unieszkodliwione przez spalenie,
– sprzętu, narzędzi oraz odzieży ochronnej, używanych przy utrzymywaniu rodzin pszczelich,
– sprzętu, narzędzi oraz odzieży ochronnej, używanych do pozyskiwania produktów pszczelich,
– miejsc dotychczasowego utrzymywania chorych rodzin pszczelich,
– w sposób określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia;\
4) pobiera od każdej z rodzin pszczelich niewykazującej objawów klinicznych choroby próbki do badań diagnostycznych, zabezpiecza je, znakuje i przesyła do laboratorium, o którym mowa w art. 25 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej.
Nakazy, o których mowa, powiatowy lekarz weterynarii stosuje w zależności od jego oceny, uwzględniającej porę roku, liczbę rodzin pszczelich w pasiece, zaawansowanie rozwoju choroby, kondycję i wielkość rodzin pszczelich oraz stan techniczny uli i rodzaj materiału, z którego zostały one wykonane.
Po przeprowadzeniu analizy ryzyka powiatowy lekarz weterynarii może zezwolić na przemieszczenie z ogniska choroby produktów pszczelich pozyskanych od rodzin pszczelich niewykazujących objawów klinicznych choroby, w ramach sprzedaży bezpośredniej lub do zastosowania związanego z obróbką zapewniającą inaktywację przetrwalników.
Jakie czynności wykonuje Powiatowy lekarz weterynarii, w przypadku stwierdzenia przetrwalników w pasiece wyznaczonej jako ognisko choroby?
Powiatowy lekarz weterynarii, w przypadku stwierdzenia przetrwalników w wyznaczonej pasiece, nakazuje:
1) przesiedlenie pszczół oraz spalenie gniazda każdej z rodzin pszczelich, w których wykryto czynnik zakaźny choroby;
2) przeprowadzenie oczyszczania i odkażania uli pozostałych po rodzinach pszczelich, w których wykryto czynnik zakaźny choroby, w sposób określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
Czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i ust. 5, przeprowadza się pod nadzorem powiatowego lekarza weterynarii.
Jakie czynności wykonuje Powiatowy lekarz weterynarii, w przypadku w przypadku braku podejrzenia wystąpienia choroby?
Jakie są zalecenie dotyczące zapobiegania zgnilcowi?
Powiatowy lekarz weterynarii w przypadku braku podejrzenia wystąpienia choroby informuje posiadacza pszczół o działaniach mogących zredukować obecność czynnika zakaźnego choroby i zapobiegających dalszemu jego rozwojowi, w szczególności:
1) regularnej i sukcesywnej wymianie plastrów na ramki z węzą wytworzoną z wosku poddanego procesowi sterylizacji;
2) przesiedlaniu pszczół;
3) poddawaniu procesowi sterylizacji wosku pozyskanego z plastrów;
4) niepozostawianiu w pasiece niezabezpieczonych przed dostępem pszczół pustych uli, sprzętu pszczelarskiego i plastrów;
5) kontroli plastrów z czerwiem podczas przeglądu rodziny pszczelej;
6) bieżącym oczyszczaniu i odkażaniu wyposażenia, sprzętu i urządzeń pasiecznych oraz wycofanych z użytkowania uli, w sposób określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia;
7) niewprowadzaniu do pasieki rodzin pszczelich o nieznanym stanie zdrowotnym;
8) ograniczeniu okoliczności sprzyjających rabunkom, w szczególności przez:
a) dokarmianie rodzin pszczelich po ustaniu lotów pszczół,
b) zabezpieczenie plastrów z miodem lub z zapasami pokarmu przed dostępem pszczół,
c) ograniczenie czasu przeglądu rodzin pszczelich,
d) niepozostawianie otwartych gniazd,
e) zmniejszenie wylotu ula rabowanej rodziny pszczelej,
f) uszczelnienie pni pszczelich,
g) utrzymywanie w pasiece tylko silnych rodzin pszczelich.
Czy za pszczoły zabite przy zwalczaniu zgnilca amerykańskiego, otrzymam odszkodowanie?
Kwestię odszkodowania za pszczoły, które zostały zabite przy zwalczaniu gnilca amerykańskiego, reguluje art. 49 USTAWA z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt
Stanowi on między innymi, że za rodziny pszczele zabite z nakazu organów Inspekcji Weterynaryjnej albo padłe w wyniku zastosowania zabiegów nakazanych przez te organy przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania przysługuje odszkodowanie ze środków budżetu państwa. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wartości rynkowej zwierzęcia. Wartość rynkową zwierzęcia określa się na podstawie średniej z 3 kwot oszacowania przyjętych przez powiatowego lekarza weterynarii oraz 2 rzeczoznawców wyznaczonych przez tego lekarza z prowadzonej przez niego listy rzeczoznawców.
Odszkodowanie ze środków budżetu państwa przysługuje również za zniszczone z nakazu organu Inspekcji Weterynaryjnej przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania produkty pochodzenia zwierzęcego w rozumieniu przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego, jaja wylęgowe, pasze oraz sprzęt, które nie mogą być poddane odkażaniu.
UWAGA, odszkodowanie nie przysługuje:
1) jeżeli posiadacz zwierzęcia nie zastosował się do obowiązków określonych w przepisach o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt lub obowiązków określonych w art. 42 ust. 1 pkt 1 lub w art. 43 ust. 1, lub obowiązków nałożonych na podstawie art. 44 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 46 ust. 3 oraz art. 47 ust. 1;
2) jeżeli posiadacz wprowadził do swojego gospodarstwa zwierzę:
a) o którym wiedział, że jest chore, zakażone lub podejrzane o zakażenie lub chorobę,
b) nieoznakowane lub bez paszportu zwierzęcia, jeżeli są one wymagane przepisami o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt,
c) z naruszeniem przepisów obowiązujących w tym zakresie;
Decyzja w sprawie odszkodowania wydana przez powiatowego lekarza weterynarii jest ostateczna. Posiadacz zwierzęcia niezadowolony z tej decyzji może, w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia, wnieść powództwo do sądu rejonowego.
Osobom, którym nie przysługuje odszkodowanie, a które przyczyniły się do szybkiej likwidacji choroby zakaźnej, wojewódzki lekarz weterynarii, na wniosek powiatowego lekarza weterynarii, może przyznać nagrodę ze środków budżetu państwa. Wypłacone odszkodowania, o których mowa w ust. 1, nie podlegają zajęciu na pokrycie należności publicznych, jeżeli zostaną wykorzystane na odtworzenie wcześniej posiadanego stanu zwierząt. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) powołuje i odwołuje rzeczoznawców, o których mowa w ust. 3 i 6, oraz informuje o tym fakcie powiatowego lekarza weterynarii.
