Jan Tyllo

RADCA PRAWNY


Spożywanie alkoholu w miejscach publicznych


Czy można pić piwo w parku albo na plaży?

(wrzesień 2018 r.)

Wszystko na to wskazuje, że tak generalnie, to nie wolno. Od 9 marca 2018 r. obowiązuje nowe brzmienie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Na przyspieszenie prac nad jej uchwaleniem, wpływ miał wyrok Sądu Najwyższego stwierdzający, że spożywanie alkoholu na bulwarach nadwiślańskich w Warszawie było dozwolone.


Jak teraz wygląda sytuacja i co się zmieniło?

Dotychczas, zgodnie z treścią art 14 Ustawy, wskazany był zamknięty katalog miejsc, w których spożywanie alkoholu było niedozwolone: place, parki, ulice. Powodowało to szereg wątpliwości, czy dozwolone jest spożywanie alkoholu w miejscach niewymienionych w ustawie. np. czy dozwolone było picie piwa na plaży, albo w lesie miejskim. SN we wspomnianym wyżej wyroku dotyczącym spożywania alkoholu na schodach znajdujących się na Bulwarze Flotylli Wiślanej stwierdził, że sądy, wydając wyroki w takich sprawach, powinny brać pod uwagę węższą definicję słowa „ulica”, czyli tę z ustawy o drogach publicznych, bo jest korzystniejsza dla sprawcy wykroczenia. Według niej bulwar nie może być nazwany ulicą i nie podlega ustawie o wychowaniu w trzeźwości., co w konsekwencji powinno dopuszczać możliwość spożywania alkoholu w tym miejscu.

Obecnie obowiązuje rozwiązanie odwrotne, jednak wcale nie mniej kontrowersyjne i wzbudzające co najmniej równie dużo wątpliwości, co brzmienie poprzednie. Obecnie art 14 pkt 2 nie wymienia miejsc, w którym zabronione jest spożywanie alkoholu, a wprowadza regułę, że ogólnie zabrania się spożywania napojów alkoholowych we wszystkich miejscach publicznych, z wyjątkiem miejsc do tego przeznaczonych.

Miejsca takie mogą mogą zostać wskazane przez radę gminy, jeżeli uzna ona, że nie będzie to miało negatywnego wpływu na odpowiednie kształtowanie polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi, nie będzie zakłócało bezpieczeństwa i porządku publicznego (art. 14 ust. 2b).


Które miejsce jest publiczne?



Tego ustawodawca niestety nie sprecyzował. Posiłkować się można ustawą Prawo budowlane, która stanowi, że jest to miejsce ogólnodostępne dla każdego. Sprawę tę poruszył Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu do wyroku z dnia 21 września 2015 r. (sygn. K 28/13).

"Działanie „w miejscu publicznym” musi być podjęte w przestrzeni dostępnej dla ogółu, do której nieograniczony dostęp ma bliżej nieokreślona liczba ludzi. Przykładowo, miejscem publicznym są: ulica, plac, park, sklep czy obiekt użyteczności publicznej (dworzec, urząd). Wskazuje się ponadto w literaturze, że miejscem publicznym jest również takie, do którego można wejść za okazaniem biletu czy karty wstępu − np. teatr, kino, stadion sportowy. Trybunał Konstytucyjny wskazał też, w przywołanym już wyroku o sygn. SK 70/13, że miejsce publiczne to „miejsce dostępne dla nieograniczonego kręgu podmiotów, chociażby w chwili zachowania sprawcy nikt poza nim samym tam się nie znajdował”.

Nadal pozostaną jednak wątpliwości, czy np. publicznym miejscem jest ławka pod blokiem i czy ma znaczenie, czy osiedle jest otoczone płotem, czy też nie. Albo, czy pasażer pijący piwo w samochodzie spożywa je w miejscu publicznym, czy też nie. W powyższych sytuacjach można znaleźć tak samo wiele argumentów za, jak i przeciw. Będzie trzeba poczekać na orzecznictwo sądów w tym zakresie.


Jaka kara grozi za spożywanie alkoholu w miejscu publicznym?

Spożywanie alkoholu w miejscach wskazanych w ustawie, albo spożywanie alkoholu przyniesionego przez siebie lub inną osobę do wyznaczonego miejsca ich sprzedaży lub podawania (np. przyniesiemy do pubu własną butelkę wódki i podzielimy się jej zawartością pod stołem), zagrożone jest karą grzywny. (art. 41 index 1 pkt 1.)

Co bardzo ważne, również usiłowanie takiego wykroczenia jest karalne. Nie można więc tłumaczyć się, że „tylko stałem z tym otwartym piwem, ale jeszcze nie zdążyłem się napić”. (art. 41 index 1 pkt 2.)

Jednocześnie może zostać orzeczony przepadek napojów, choćby nie były własnością sprawcy „jeżeli ich właściciel lub inna osoba uprawniona, nie zachowując ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, przewidywała albo mogła przewidzieć, że mogą one służyć lub być przeznaczone do popełnienia wykroczenia.” (art. 41 index 1 pkt 3.)

Osoba spożywająca napój alkoholowy w miejscu publicznym, popełnia wykroczenie karane grzywną. Jej wysokość została wskazana w rozporządzeniu w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń i wynosi 100 zł.


Czy dozwolone jest spożywanie alkoholu z papierowej torby, jak widzimy to czasem na amerykańskich filmach?

Nie. Przepisy nic nie wspominają o opakowaniu napoju alkoholowego, a jedynie o samym napoju. Tak samo niedozwolone jest spożywanie alkoholu w opakowaniu po soku. Narażające na nieprzyjemności było by również spożywanie wody z butelki po wódce, gdyż tłumaczenie się przed policjantami albo strażnikami miejskimi z własnej niewinności, mogłoby być mało przyjemne uwłaczające.


Gdzie jeszcze zabronione jest spożywanie alkoholu poza miejscami publicznymi?

Tutaj przepisy nie uległy zmianie, chociaż nadal są to i raczej będą w pewnej mierze przepisy martwe.

Zabronione jest spożywanie alkoholu:
-na terenie szkół oraz innych zakładów i placówek oświatowo-wychowawczych, opiekuńczych i DOMÓW STUDENCKICH;
-na terenie zakładów pracy oraz miejsc zbiorowego żywienia pracowników;
-w miejscach i czasie masowych zgromadzeń;
-w obiektach zajmowanych przez organy wojskowe i spraw wewnętrznych, jak również w rejonie obiektów koszarowych i zakwaterowania przejściowego jednostek wojskowych;
-w ośrodkach szkoleniowych w przypadku napojów zawierających więcej niż 18% alkoholu,
-w domach wypoczynkowych w przypadku napojów zawierających więcej niż 18% alkoholu;
w środkach i obiektach transportu publicznego. Od tej ostatniej pozycji istnieją jednak wyjątki. Spożywanie alkoholu w komunikacji krajowej dozwolone jest w wagonach restauracyjnych i bufetach, w których dopuszcza się sprzedaż, podawanie i spożywanie napojów alkoholowych o zawartości do 4,5% alkoholu oraz piwa, zaś w podróży zagranicznej zakaz nie obowiązuje w pociągach, w których dopuszczalna jest sprzedaż, podawanie i spożywanie: napojów alkoholowych o zawartości do 4,5% alkoholu oraz piwa w wagonach restauracyjnych i bufetach oraz w wagonach sypialnych i z miejscami do leżenia a także napojów alkoholowych o zawartości powyżej 4,5% alkoholu przy stolikach w wagonach restauracyjnych, w tym napojów o zawartości powyżej 18% alkoholu tylko do posiłków.


Czy dozwolone jest spożywanie alkoholu na festynie gminnym, albo na juwenaliach?

Sprzedaż, podawanie i spożywanie napojów zawierających więcej niż 4,5% alkoholu może się odbywać na imprezach na otwartym powietrzu oraz na stadionach i innych obiektach sportowych tylko za zezwoleniem i tylko w miejscach do tego wyznaczonych. (art 14 ust 5).


Czy gmina rada gminy może czasowo zabronić spożywania alkoholu w jakimś miejscu?

W innych niewymienionych miejscach, obiektach lub na określonych obszarach gminy, ze względu na ich charakter, rada gminy może wprowadzić czasowy lub stały zakaz sprzedaży, podawania, spożywania oraz wnoszenia napojów alkoholowych. (art. 14 ust 6).

Należałoby w tym miejscu jeszcze przypomnieć, że obowiązująca w 2018 r. stawka za pobyt w izbie wytrzeźwień lub jednostce policji, może maksymalnie wynosić 304,14 zł. (obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 1 lutego 2018 r. w sprawie maksymalnej wysokości opłaty za pobyt w izbie wytrzeźwień, placówce lub jednostce Policji, po waloryzacji, M.P. z 2018 r. poz. 159).


Podstawa prawna:

ustawa z dnia 26 października 1982 r.o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2016 r., poz. 487 z późn. zm.);

ustawa z dnia 10 stycznia 2018 r. o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. z 2018 r., poz. 310).

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 lipca 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń (Dz.U. 2017 poz. 1436)